Al meer dan TIEN jaar LEADER in de Kop van Noord-Holland

De kracht van samenwerking, leefbaarheid en lokale trots;
Een gesprek met LAG-leden Marlies Groot en Rutger Jan Bredewold

Wie in de Kop van Noord-Holland rondvraagt naar projecten die het verschil maken voor dorpen, bewoners en ondernemers, komt vroeg of laat bij LEADER uit. Al ruim tien jaar zorgt dit Europese programma voor nieuwe energie in de regio. Niet met grootschalige investeringen, maar juist door lokale ideeën mogelijk te maken die verbinden, versterken en inspireren.
Twee mensen die dat van dichtbij meemaken zijn Marlies Groot en Rutger Jan Bredewold, beiden lid van de Lokale Actiegroep (LAG) van LEADER Kop van Noord-Holland.

Van landbouwsubsidie naar brede welvaart

Marlies Groot was ooit directeur van de VVV Kop van Noord-Holland en stapte in 2013 in de LAG, destijds nog vooral agrarisch georiënteerd. “Mijn voorganger zat bij LEADER en toen hij vertrok, heb ik zijn plek overgenomen. In die tijd lag de nadruk sterk op landbouw, visserij en plattelandsontwikkeling. Inmiddels is LEADER uitgegroeid tot een programma dat draait om brede welvaart, leefbaarheid en cultuur. Dat vind ik prachtig om te zien.”

Rutger Jan Bredewold herkent die verschuiving. “Ik kwam vanuit de wereld van onderwijs en kunst, en had via de Koplopersgroep al gesprekken over duurzaamheid, innovatie en leefbaarheid. Toen LEADER meer aandacht kreeg voor cultuur, leefomgeving en samenwerking, voelde dat als een logische stap. Wat ooit begon met agrarische subsidies, is nu een motor voor maatschappelijke vernieuwing.”

De rol van de LAG: verbinden en aanjagen

De Lokale Actiegroep (LAG) bestaat uit ondernemers, bestuurders en inwoners die samen bepalen welke projecten steun verdienen. “We zijn niet alleen beoordelaars,” legt Rutger Jan uit, “maar vooral aanjagers. We gebruiken ons netwerk om ideeën op te sporen en mensen te verbinden. Soms kloppen initiatiefnemers zelf aan, maar vaak zeggen wij: ‘Wat jij doet past perfect bij LEADER.’”

Marlies vult aan: “We willen toegankelijk zijn. Vroeger was LEADER een beetje een ‘ver-van-je-bed-show’, maar dat hoeft niet. Iedereen met een goed idee voor zijn dorp, vereniging of bedrijf kan aankloppen. Wij denken graag mee hoe het wél kan.”

Voor wie is LEADER interessant?

LEADER is bedoeld voor lokale ondernemers, verenigingen, stichtingen en samenwerkingsverbanden die bijdragen aan de leefbaarheid van hun gebied. Projecten kunnen tot €250.000 subsidie ontvangen, met een cofinanciering van 50 procent. “Het is dus geen gratis geld,” zegt Marlies, “maar een investering in samenwerking en toekomstbestendigheid.”

Rutger Jan: “We halen letterlijk geld uit Brussel naar onze regio. Dat maakt het voor kleine dorpen mogelijk om voorzieningen te behouden of iets nieuws op te bouwen. En dat voelt goed — we zorgen dat middelen hier terechtkomen, waar ze het meeste effect hebben.”

---

Projecten die het verschil maken

De impact van LEADER is zichtbaar in talloze dorpen. Rutger Jan noemt De Factorie in Schagen, onderdeel van Wonen Plus Welzijn. “Dat project was er zonder LEADER nooit gekomen. Ook het Zijpermuseum, dat samenwerkt met het Max Plezierhuis voor mensen met dementie, is een voorbeeld van hoe cultuur en zorg elkaar kunnen versterken.”

Marlies voegt toe: “In Burgerbrug hielpen we bij de realisatie van OldSkoel, een ontmoetingsplek in een kern waar veel voorzieningen verdwenen. Dankzij LEADER bleef er toch een plek over voor contact en verbinding. En denk aan de speeltuin in Nieuwe Niedorp — dat lijkt een klein project, maar voor een dorp is zoiets van onschatbare waarde.”

Ook cultuur krijgt aandacht: de Kunstroute Zijpe, de beeldenroute bij Noorderhaven en de bewegwijzering op de Hoge Berg op Texel laten zien hoe kunst mensen letterlijk in beweging brengt. “Kunst is verbindend,” zegt Marlies. “Het verbindt generaties, trekt bezoekers en brengt trots in de gemeenschap.”

De kracht van samenwerking
LEADER draait niet om stenen, maar om mensen. Elk project is een netwerk van samenwerkingen tussen inwoners, scholen, ondernemers, zorginstellingen en gemeenten.
“Vaak ontstaan er verrassende verbindingen,” vertelt Rutger Jan. “Een kinderboerderij waar ook mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag kunnen, of een kunstproject dat leidt tot vrijwilligerswerk in de wijk. Dat soort bijvangst is onbetaalbaar.”

Marlies ziet dat die verbinding ook binnen de LAG zelf groeit. “We werken met de BOB-methode – beeldvorming, oordeelsvorming, besluitvorming – zodat we besluiten beter kunnen onderbouwen. We blijven leren en verbeteren. De diversiteit in de groep zorgt ervoor dat we elkaar scherp houden.”

Werken met zorg en vertrouwen
LEADER werkt zorgvuldig, benadrukt Rutger Jan. “We willen dat elke euro goed terechtkomt. Projecten moeten hun begroting helder kunnen verantwoorden. Dat klinkt streng, maar het is ook onze kracht. We willen initiatiefnemers helpen om hun plan stevig neer te zetten, zodat het project ook echt slaagt.”

Marlies: “De procedure is de laatste jaren veel toegankelijker geworden. Vroeger kon bijna niemand zelfstandig een aanvraag indienen. Nu begeleiden we mensen beter, en krijgen aanvragers sneller duidelijkheid. Dat maakt LEADER menselijker en effectiever.”

Leren van tien jaar LEADER
Beide LAG-leden zijn trots op de ontwikkeling die het programma heeft doorgemaakt. “We zijn als regio enorm gegroeid,” zegt Marlies. “Van agrarisch en toeristisch naar breed maatschappelijk. We kijken meer naar de mens, naar cultuur, leefbaarheid en verbinding.”

Rutger Jan ziet vooral vooruitgang in samenwerking en professionaliteit. “Vroeger was een goede aanvraag alleen weggelegd voor organisaties met dure adviesbureaus. Nu lukt het ook lokale stichtingen of jonge ondernemers om iets van de grond te krijgen. Dat is pure winst.”

Blik op de toekomst
Wat kan er beter? Marlies: “We willen jongeren meer betrekken. Hun ideeën over duurzaamheid, wonen of cultuur zijn waardevol, maar ze weten ons nog te weinig te vinden. Daar ligt een mooie kans.”

Rutger Jan: “Ik zou graag meer kleine projecten clusteren. Vier initiatieven van vijfduizend euro kunnen samen een groter geheel vormen. Zo kun je flexibeler omgaan met het budget en meer impact creëren.”

Beiden pleiten ook voor meer samenwerking met andere fondsen. “Niet elk idee past bij LEADER,” zegt Marlies, “maar soms is er elders wel een subsidie die wél aansluit. Als we die doorverwijzing beter organiseren, helpen we nog meer mensen vooruit.”

De essentie van LEADER
Wat mensen vooral moeten onthouden, is volgens beiden eenvoudig:

“LEADER is er voor iedereen met een goed idee voor zijn dorp of regio,” zegt Rutger Jan.
“Laat je niet afschrikken,” vult Marlies aan. “We zijn veel toegankelijker dan mensen denken. Juist de kleine initiatieven maken het grootst verschil.”

Vijftien jaar LEADER heeft de Kop van Noord-Holland niet alleen tientallen projecten rijker gemaakt, maar ook een sterker netwerk van mensen die geloven in samenwerking, verbinding en lokaal eigenaarschap.
Of, zoals Rutger Jan het zegt:

“Geld is een middel om een doel te bereiken – geen doel op zich. Het gaat om wat je samen voor elkaar krijgt.”

Meer weten over LEADER in de Kop van Noord-Holland:
https://leadernoordholland.nl/kop-van-noord-holland/